En Çok Harcama Market ve AVM’de
Kartlı işlemlerin üçte birinden fazlası market ve AVM alışverişlerinde gerçekleşti. Bu alandaki işlem sayısı %30 artarken, harcama tutarı %53,3 artışla 3,2 trilyon TL’ye çıktı. Market ve AVM’yi yemek sektörü, çeşitli gıdalar, akaryakıt, hizmet, giyim, taşımacılık, sağlık, kamu ödemeleri ve elektronik sektörleri izledi.
Toplamda, tüm kartlı işlemlerin %88,4’ü bu 10 sektörde gerçekleşti; harcama hacminin %66,7’si bu alanlara yöneldi.
Ortalama Harcama Düşüyor, Kart Kullanımı Yayılıyor
Kartlı işlem başına ortalama harcama tutarı geçen yılın aynı dönemine göre sadece %14,1 artarak 954 TL’ye yükseldi. Bu durum, reel gelirlerdeki aşınma ve zorunlu tüketim eğiliminin arttığını gösteriyor. Tüketiciler daha sık, daha küçük tutarlarda alışveriş yapıyor; kredi kartına yüklenme eğilimi güçleniyor.
Bireysel Kart Borçları Alarm Veriyor
Bireysel kredi kartı borç bakiyesi bir yılda %54,7 artarak 2,48 trilyon TL’ye, takipteki borçlar ise %150,3 artarak 110,6 milyar TL’ye ulaştı. Takip oranı %2,8’den %4,5’e çıktı. Bu artış, tüketicilerin zorunlu ihtiyaçlar için kredi kartına yöneldiğini ancak geri ödemede zorlandığını gösteriyor.
Küresel Dönüşüm: “Nakitsiz Toplum” Projesi
IMF, Dünya Bankası, BIS ve G20 ekseninde şekillenen “nakitsiz toplum” projesi, fiziksel para kullanımını asgariye indirerek dijital ödeme sistemlerini merkezileştirmeyi hedefliyor. Bu sistem; vergi tabanını genişletmek, kayıt dışılığı azaltmak, para politikası etkinliğini artırmak gibi gerekçelerle savunuluyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), “Dijital Türk Lirası” çalışmalarıyla bu sürecin yerel versiyonunu yürütüyor. Türkiye, nakitsiz toplum hedefine en hızlı yaklaşan ülkeler arasında yer alıyor.
Riskler: Dijital Dışlanma ve Mahremiyet Sorunu
Nakitsiz toplumun avantajları kadar riskleri de var:
• Dijital dışlanma: Teknolojiye erişimi olmayan kesimler sistemin dışında kalabilir.
• Mahremiyet kaybı: Tüm işlemlerin izlenebilir olması bireysel gizliliği tehdit edebilir.
• Siber güvenlik: Sistemsel çökme veya saldırı durumunda ekonomik faaliyetler durabilir.